Moskva görüşü: Azərbaycanın növbəti uğuru
Ermənistan dövləti, ümumdünya erməni diasporu və erməni kilsəsi ardıcıl strateji hədəflərinə əsasən havadarlarının birbaşa köməyi ilə 200 ilə yaxın idi ki, Azərbaycan torpaqlarının işğalı ilə məşqul idilər. Hətta iş o yerə çatmışdı kı, ermənilər İrəvanın, Göyçənin, Zəngəzurun və ən son Qarabağın işğalını yetər saymayaraq, bunlarla kifayətlənmək istəmir, 2018-ci ildən başlayaraq “yeni müharibə - yeni ərazilər” iddiasını irəli sürmüşdülər. Təbii ki, bütün bunlar beynəlxalq ictimaiyyətin Ermənistanı cəzalandırmaması, onu himayə etməsi nəticəsində baş verirdi.
Lakin bu ilin sentyabrın 27-də başlayan hərbi əməliyyatlar ermənilərin və onun havadarlarının iddiasına həmişəlik zərbə vuraraq regionda yeni reallığın başlanğıcını qoydu. 10 (9) noyabr tarixində Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin üçtərəfli Bəyanatı Cənubi Qafqazda yeni mərhələnin başlanğıcını qoydu. Nəhayət, Ermənistan hərbi-siyasi arenada Azərbaycan qarşısında diz çökərək rəsmi Bakının şərtlərini qəbul etməli oldu.
Bu Bəyanatın imzalanmasından 2 ay sonra yanvarın 11-də Moskvada üç ölkənin başçısının görüşü - 10 noyabr üçtərəfli Bəyanatının möhkəmləndirilməsi baxımından əhəmiyyət kəsb edirdi. Moskvada Rusiya Prezidenti Vladimir Putin, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan arasında keçirilən üçtərəfli görüş və imzalanan Bəyanat xüsusi aktuallıq təşkil edirdi.
Yanvarın 11-də bütün dünyanın, ələlxüsus Avrasiyanın gözü Moskva şəhərində idi. Moskvada Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya liderləri arasında razılaşma imzalanıb, bunu Prezident Putin görüşdən sonra keçirilmiş mətbuat konfransında bildirib. Bugünkü görüşü xüsusi önəmli və faydalı hesab edirəm, çünki regionda vəziyyətin inkişafı üçün danışa və birgə razılaşma imzalaya bildik", Vladimir Putin elan edib. Onun sözlərinə görə, tikinti, iqtisadi əlaqələr, infrastruktur layihələrin inkişafı üzrə konkret addımların atılması üçün işçi qrup təşkil olunacaq və ona üç ölkənin hökumət rəhbərləri başçılıq edəcək.
Prezident İlham Əliyev də görüşü "önəmli" hesab etdiyini deyib. "Bugün imzalanan bəyanat bizim niyyətimizdən bəhs edir. Çünki hərbi əməliyyatların dayandırılması üzrə bəyanatın müddəalarından biri regionun nəqliyyat kommunikasiya xətlərinin blokdan çıxarılması idi. Bu o sahədir ki, regionun inkişafına dinamizm qata bilər və təhlükəsizliyi gücləndirə bilər, çünki nəqliyyat kommunikasiya xətlərinin açılması Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya xalqlarının, bizim qonşularımızın maraqlarına cavab verir", o qeyd edib.
Ölkə başçısı qonşu ölkələrin də nəqliyyat dəhlizlərinin və nəqliyyat arteriyaları şəbəkələrinin yaradılmasına aktiv şəkildə qoşulacağını güman etdiyini deyib.
Rusiya Prezidenti Dağlıq Qarabağda iqtisadiyyat, ticarət və nəqliyyat əlaqələrinin, eləcə də sərhədlərin açılması məsələləri ilə Rusiya, Ermənistan və Azərbaycan Baş nazir müavinlərinin rəhbərliyi ilə xüsusi üçtərəfli komissiyanın məşğul olacağını bildirib.
Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya liderlərinin Dağlıq Qarabağla bağlı 9 noyabr 2020-ci il tarixli Bəyanatının icrasına baxılması planlaşdırılır və bölgədəki problemlərin həlli üçün gələcək addımların müzakirə edilməsi nəzərdə tutulur. Döyüş əməliyyatlarından zərər çəkmiş bölgələrin sakinlərinə yardımın göstərilməsi, eləcə də ticarət, iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin işə salınması və inkişafı məsələlərinə xüsusi diqqət yetiriləcək.
Eyni zamanda 10 noyabr bəyanatının "uğurla" yerinə yetirildiyini deyən Prezident İlham Əliyev Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən danışıb.
"Bütün bunlar onu göstərir ki, Vladimir Vladimiroviçin bir dəfə dediyi kimi, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi keçmişdə qalıb və biz gələcək barədə - qonşuluqda birgə necə yaşamağı, nəqliyyat arteriyalarının blokdan çıxarılmasına dair məsələləri necə həll etməyə çalışmağı və gələcəkdə regionun təhlükəsizlik və stabiliyini gücləndirməyi düşünməliyik."
Bəli, əldə edilmiş razılıq və birgə Bəyanat, artıq Qarabağ münaqişəsinin arxada qaldığının bariz nümunəsidir. Beləliklə, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi nəticəsində Cənubi Qafqaz yeni qonşuluq münasibətlərinə qədəm qoyur. Bu ilin martın 1-dək Azərbaycan Respublikasının, Ermənistan Respublikasının baş nazir müavinlərinin və Rusiya Federasiyası Hökumətinin sədr müavininin birgə həmsədrliyi ilə üçtərəfli
İşçi Qrup Azərbaycan Respublikası və Ermənistan Respublikası ərazisindən həyata keçirilən beynəlxalq daşımaların, həmçinin Azərbaycan Respublikası və Ermənistan Respublikası tərəfindən həyata keçirilən, yerinə yetirilməsi zamanı Azərbaycan Respublikasının və Ermənistan Respublikasının ərazilərinin kəsişməsi tələb olunan daşımaların təşkili, yerinə yetirilməsi və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün zəruri olan yeni nəqliyyat infrastrukturu obyektlərinin bərpasını və tikilməsini nəzərdə tutan tədbirlərin siyahısını və reallaşdırılması qrafikini təqdim edəcəklər.
Akif Rüstəmov,
Xocalı rayon sakini
